Περιγραφή
Η ιδέα ενός μεταβατικού προγράμματος γεννιέται μαζί με το σύγχρονο κομμουνιστικό κίνημα. Αυτή την ιδέα εξυπηρετούσε το Μανιφέστο του Κομμουνιστικού Κόμματος, που γράφτηκε από τους Μαρξ-Ένγκελς το 1848, ιδιαίτερα τα 10 σημεία του που βρίσκονται στο τέλος του κεφαλαίου “Προλετάριοι και Κομμουνιστές”. Η ανάγκη για ένα τέτοιο πρόγραμμα προκύπτει από τη διαπίστωση της βασικής αντίφασης της εποχής μας: την αντίφαση ανάμεσα στην ωρίμανση των αντικειμενικών παραγόντων, αναγκαίων για τη νίκη της σοσιαλιστικής επανάστασης (και στις αντικειμενικές συνθήκες πρέπει να συμπεριλάβουμε τις μεγάλες κινητοποιήσεις των προλεταριακών μαζών, που θέτουν κατά καιρούς στην ημερήσια διάταξη άμεσα την κατάκτηση της εξουσίας από το προλεταριάτο) και την ανωριμότητα των υποκειμενικών παραγόντων αναγκαίων γι’ αυτή τη νίκη, δηλαδή το επίπεδο συνείδησης του προλεταριάτου και της ηγεσίας του. Η λειτουργία του μεταβατικού προγράμματος συνίσταται ακριβώς σ’ αυτό το τελευταίο, το ξεπέρασμα των δύο αδυναμιών του “υποκειμενικού παράγοντα” για την πραγματοποίηση της σοσιαλιστικής επανάστασης.
Η σοσιαλδημοκρατία, ιδιαίτερα η γερμανική, Θα κόψει αυτό το νήμα και θα προχωρήσει σε μια βαθιά αναθεώρηση, που θα αποτυπωθεί στα προγράμματα της Γκοτα (1875) και της Ερφούρτης (1891), που τόσο σφοδρά θα επικριθούν από τους Μαρξ-Ένγκελς (το δεύτερο από τον Ένγκελς, ο Μαρξ είχε πεθάνει το 1883). Η σοσιαλδημοκρατία, ο ρεφορμισμός γενικότερα (σταλινισμός, μαοϊσμός, ευρωκομμουνισμός, κιεντροαριστερά κ.λπ.) είναι πάνω απ’ όλα η λογική ή ιμπρεσιονιστική εξήγηση των νόμων κίνησης της ιστορίας και των αντιφάσεων του καπιταλιστικού συστήματος. […] (Από τον πρόλογο του Σωφρόνη Παπαδόπουλου)
